مریل برای اولین بار سطوح عملکرد مورد انتظار از شاگرد در پایان آموزش را به سه سطح تقسیم می کند .او معتقد است که این سطوح در عین اینکه همه عملکردی هستند از نظر کاری که فراگیر باید برای نمایش یادگیری انجام دهد و فعالیت ذهنی که لازمه ی یادگیری هر یک از آنهاست شرایط مختلف دارند.سه نوع عملکرد مریل عبارتند از:
1- یادآوری 2-کاربرد 3-یافتن(کشف یا ابداع).
1-یادآوری: عملکردی است که فراگیر برای انجام آن به جستجو در حافظه ی خود می پردازد تا اطلاعات آموخته شده را باز یافته و به همان صورت یا با ساختاری جدید ارائه نماید.
2-کاربرد: عملکردی است که فراگیر اطلاعات آموخته شده را در موقعیتهای جدید اعمال میکند
یا به کار می گیرد.مثلا دانش آموزی که محاسبه ی محیط دایره را میداند محیط هر دایره ای با اندازه های مختلف را میتواند محاسبه کند.
3-کشف یا ابداع: دستیابی به موضوع و جمع بندی جدید را عملکرد در سطح کشف یا ابداع می نامیم . این عملکرد به این معنی نیست که موضوع کشف شده برای اولین بار در جهان کشف شده است بلکه برای شاگرد خاص و در وضعیت خاص صورت گرفته است.برای مثال ممکن است که شاگرد با محاسبه ی محیط های مختلف دایره به این نتیجه برسد که اگر شعاع دایره دو برابر شود محیط آن چه تغییری می کند.
عناصر محتوا در دیدگاه مریل معتقد است که محتوای آموزشی تنها شامل چهار عنصر اصلی حقایق ، مفاهیم ، روش کار و اصول یا قوانین است.
1-حقایق: بر اساس دیدگاه مریل حقایق موجود در متن آموزشی شامل اسامی خاص،تاریخ حوادث مهم،نام اماکن،علامت ها و نشانه های قراردادی است که شاگرد تنها در حین پرسیدن آنها را به یاد می آورد.مانند فاصله ی زمین تا ماه به کیلومتر یا ارتفاع قله ی دماوند که تنها سطح مورد انتظار را یادآوری می کند.
2-مفاهیم: اما مفاهیم مجموعه ی اشیا و حوادث و پدیده هایی که دارای ویژگی های خاص و نام مشترک می باشند .مانند مفهوم پستاندار که شامل کلیه ی جانورانی است که بدنشان مو یا پشم داشته و بچه زا هستند و به بچه های خود شیر می دهند سطح یادگیری مورد انتظار از شاگرد در مفاهیم میتواند به صورت تشخیص یا تمیز بین جانوران یا ابداع ویژگی های جدید توسط خود شاگرد کشف یا ابداع شود.
3-روش کار: مجموعه ی نظام یافته ی اعمال و فعالیت هایی است که برای رسیدن به یک هدف یا حل یک مسئله یا تولید یک محصول خاص صورت می گیرد.مثل روش محاسبه ی محیط دایره . زیرا ابتدا مراحل آن قابل تعیین است سپس ترتیب خاص دارد و در نهایت نتیجه ی خاصی نیز به دنبال دارد.
4-اصول و قوانین: بیانگر روابط علی و معلولی بین پدیده ها و شرایطی است که برای تفسیر و تبیین حوادث به کار می رود. مانند قوانین و فرمول های ریاضی- فیزیک .
در نوشتن اهداف آموزشی باید به نکات زیر توجه کرد
الف: تعیین دقیق رفتاری که فراگیر باید از خود نشان دهد.
ب: تعیین دقیق محدودیت ها برای فراگیر.مثلا به فراگیر می گوییم که در آزمون ریاضی نمی تواند از ماشین حساب استفاده کند.
ج: تعیین مقدار یا سطح مورد انتظار.
د: تعیین ترتیب اهداف.یعنی از اهداف مقدماتی تا اهداف نهایی.
ه: هنگام تهیه ی اهداف آموزشی حتما باید توانایی ها و دانش های فراگیر را مد نظر داشت.
الگوی طراحی مریل
این الگو شامل پاسخ به سه سوال اصلی است که در ادامه می آیند.
الف) اجزای تشکیل دهنده ی آموزش کدامند؟
از نظر مریل تمام موضوعات شناختی به طور کلی شامل دو بخش است:تعمیم ها و نمونه ها
1-تعمیم : تعریف مفاهیم مثل مفهوم حکومت،شرح کلی مراحل انجام کار مثل مراحل ضرب اعداد دو رقمی در دو رقمی و شرح کلی یک اصل یا قانون مثل قانون انبساط.
2-نمونه: که همان مورد یا مثال است.مانند بیان خصوصیات شیر که نمونه ای از پستانداران است(مفهوم). یا مثالی از محاسبه ی محیط دایره (مراحل انجام کار). یا نمونه ای از قانون فشار (اصل یا قانون).
همان طور که می بینید حقایق شامل تعمیم و نمونه نمی شود زیرا در تعریف حقایق گفتیم که حقایق شامل نام اشخاص یا محل یا زمان خاصی است پس قابل تعمیم نیستند.
تعمیم ها و نمونه ها هر کدام دو دسته اند:بیانی(توضیحی)و سوالی که در جای خود توضیح داده می شوند.
ب-ترتیب و توالی اجزای آموزش به چه شکل است؟
1- یادآوری : شامل چهار بخش است
یادآوری معنایی تعمیم: ذکر یک نوع تعمیم جدید از جانب فراگیر
یادآوری لفظی تعمیم: ذکر یک نوع از تعمیم آموخته شده
یادآوری معنایی مثال: ذکر یک مثال جدید،غیر از مثال های گفته شده
یادآوری لفظی مثال: ذکر یک مثال از گذشته
2- ارائه: که یا به صورت تعمیم بیان می شود یا به صورت ذکر نمونه.
تعمیم بیانی یعنی توضیح یک تعمیم در آغاز درس.
تعمیم سوالی یعنی سوالی در مورد یک نمونه از تعمیم در آغاز درس.
نمونه ی بیانی یعنی توضیح یک نمونه در آغاز درس.
نمونه ی سوالی یعنی شروع کلاس با ذکر یک مثال.
مریل به این چهار تعریف انواع ارائه ی اولیه می گوید.
مریل به منظور تکمیل دستورات آموزشی و طراحی خود انواع ثانویه ی ارائه را برای جلب علاقه و توجه فراگیران بیان می کند. مریل این دستورات را در شش دسته با عنوان شرح و بسط آموزشی بیان می کند.
آ.شرح و بسط زمینه ای: توضیح سوابق تاریخی موضوع آموزش(اولین تحقیقات،محل اولین تحقیقات،علت اهمیت موضوع)
ب.شرح و بسط پیش نیاز: تمام اطلاعات لازم برای یادگیری موضوع آموزش را گویند.
ج.شرح و بسط حافظه ای: گاهی آموزش حاوی روش هایی است که فراگیر را در یادآوری محتویات آموزش یاری می دهد.مثل خلاصه نویسی برای حفظ بهتر مطالب.
د.شرح و بسط کمکی: چنانچه در آموزش از ابزار،رنگ،حروف درشت،یا هر شیوه ی دیگری به منظور جلب توجه فراگیر به نکات خاص از محتوای آموزشی استفاده شود،را شرح و بسط کمکی گویند.
ه.شرح و بسط شکل ارائه: منظور استفاده از تصاویر،نمودار،فرمول یا هر وسیله ی دیگر در آموزش است.
و.شرح و بسط باز خورد: هر گونه توضیح معلم در قبال پاسخ فراگیر به منظور گسترش مفاهیم آموزش را گویند که از مهمترین نوع شرح و بسط است.
3- تمرین: که یا به صورت حل تمرین های گذشته است و یا حل تمرینات جدید.
4-ارزشیابی:که در قسمت پاسخ به سوال سه آمده است.
ج- روش های ارائه و ارزشیابی آموزش کدامند؟
الگوی طراحی مریل چهار روش را در ارائه و ارزشیابی آموزش پیشنهاد می کند که برای به حداکثر رساندن کارایی مفیدند.
تفکیک: طبق این اصل مشخص کردن و جدا نمودن انواع ارائه ی اولیه از انواع ارائه ی ثانویه به یادگیری فراگیر کمک می کند.برای مثال هنگام ارائه باید اطلاعات زمینه ای قبل از تعمیم ارائه شود که می توان به وسیله ی خطوط و رنگها یا اندازه های مختلف آنها را از هم تفکیک کرد.
تنوع مثال: باید تا حد امکان متنوع باشد.
همتا سازی: یعنی ارایه ی مثال ها همراه با غیر مثال باشد.یعنی موارد مشابه و متضاد در یادگیری و یادآوری و به کارگیری حقایق ، حوادث ، قوانین و مفاهیم در کتاب طرح شده باشد.
منظور از غیر مثال ها بیان موارد غلط می باشد که فراگیر باید آن را تشخیص دهد.مثلا باید بعد از بیان مفهوم پستانداران از مثال هایی که جزئی از آنها نمی شوند نیز نام برد(ماهی ها و پرندگان)
سطح دشواری: در ارائه ی مثال ها و غیر مثال ها باید توجه کرد که مثال ها و غیر مثال ها از هر دو نوع و از ساده به مشکل انتخاب شوند.
مراحل طراحی آموزشی مریل
1 ) تعیین خصوصیات فراگیران به خصوص میزان اطلاع آنان از موضوع آموزش .
2 ) تعیین نوع عملکردی که پس از پایان آموزش از فراگیر انتظار می رود ( یادآوری ، کاربرد ، کشف و ابداع ) .
3) تعیین انواع ارائه اولیه
4) تعیین انواع ارائه ثانویه
5- رعایت چهار اصل ( تفکیک ، تنوع مثال ، همتا سازی و سطح دشواری در تمتم آموزش ها )
اخبار مربوطه(کاربرد الگوی مریل):
"استفاده از الگوی طراحی آموزشی مریل در میزان یادگیری بسیار موثر است "
با سلام جهت استفاده از مطالب صلوات بر محمد و آل محمد بفرستيد و لطفاً لينك ما را در وبلاگ يا وبسايت خود قرار دهيد و به دوستان خود معرفي نماييد باتشكر - مديريت وبلاگ
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.